Uit de kluis: Verslag van een klassiek concert in 1913
Uit de kluis: Verslag van een klassiek concert in 1913
In de rubriek ‘Uit de kluis’ maken medewerkers en inwoners van de gemeente Ede een persoonlijke keuze uit de kluis van het gemeentearchief. Jan-Willem van Ree is muziekhistoricus en auteur van het binnenkort te verschijnen nieuwe historische cahier Van kerkmuziek tot Heideweek. Hij geeft een ode aan de krantencollectie.
“Concert Arthur Monnier Harper en Jos. Lulofs. Voor een dankbaar en enthousiast publiek trad Monnier Harper hier woensdagavond voor de tweede keer op in de concertzaal. Wat deze schijnbaar tengere jonge man uit zijn viool weet te halen, grenst aan het onmogelijke [...] BLAAUW.”
Voor de argeloze lezer lijkt dit fragment het verslag van een willekeurig concert, uitgevoerd door twee inmiddels vergeten musici. Toch is er iets bijzonders aan de hand: het betreft namelijk de oudst bekende krantenrecensie van een klassiek concert in Ede. Deze recensie werd opgetekend in het Nieuws- en Advertentieblad voor Ede en omstreken van 5 april 1913.
Voor wie onderzoek doet naar de muziekgeschiedenis van Ede vormt deze recensie een belangrijk historisch ijkpunt. Tot 1913 is het bronnenmateriaal schaars. Bij gebrek aan continuïteit in de bronnen ben je als onderzoeker gedwongen de spaarzame overblijfselen van de geschiedenis bijeen te schrapen. Maar met het verschijnen van de eerste krantenartikelen verandert dit. Week na week, maand na maand ontvouwt zich een schijnbaar eindeloos verhaal. Historische kranten zijn daarom van onschatbare waarde: ze geven context en bieden aanknopingspunten voor verder onderzoek.
Wat bovenstaande recensie onthult, is dat er in 1913 in Ede al sprake was van een enigszins georganiseerd muziekleven. Concertorganisator en eigenaar van concertzaal ‘Buitenlust,’ Johannes Kleuver, haalde in die tijd gerenommeerde musici naar Ede, waaronder de gevierde violist Arthur Frederick Monnier Harper (1886-1916). De recensie is geschreven door dirigent en componist Leendert Blaauw, die met de door hem opgerichte zangvereniging ‘Erica’ en het symfonieorkest ‘Crescendo’ tot de eerste aanjagers van het lokale verenigingsleven behoorde. Tevens trad hij op als een van de eerste muziekrecensenten in de regio.
Kortom, aan het begin van de twintigste eeuw werden in Ede belangrijke stappen gezet in de ontwikkeling van een serieus muziekleven — stappen waarvan we zonder deze historische kranten slechts ten dele op de hoogte zouden zijn.
(Foto: Freek Wolff, Ede Stad)
Eerdere artikelen in deze rubriek vindt u onder het kopje Over ons.