Indisch monument Ede

Op 15 augustus 1945 kwam er met de capitulatie van Japan voor het Koninkrijk der Nederlanden officieel een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien herdenken we op die dag alle burgers en militairen die slachtoffer werden van de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië en de directe gevolgen daarvan.

In 2021 is er in het Memorial Park aan de Vossenakker een Indisch monument gerealiseerd, waar jaarlijks op 15 augustus een herdenking plaatsvindt. Bij het monument staan we stil bij de bevrijding van Nederlands-Indië en herdenken we de gevallenen tijdens de Japanse bezetting.

Het monument is een ontwerp van Jaïr Pattipeilohy en bestaat uit een bronzen beeld en een herdenkingspenning. Het beeld bestaat uit een witte duif, met onder meer een melati, een jasmijnbloem, in de snavel. De vogel landt op een tak van een kronkelwilg. Op de sokkel staat de bevrijdingsdatum van Nederlands-Indië: 15 augustus 1945. De herdenkingspenning laat een vliegende duif zien met op de achtergrond een hekwerk met prikkeldraad.

De duif is een internationaal symbool van vrede en bevrijding en staat hier voor de bevrijding van de Japanse bezetting op 15 augustus 1945. De melati staat symbool voor voormalig Nederlands-Indië en is een van de nationale bloemen van het huidige Indonesië. Een speld met de afbeelding van deze bloem wordt veel gedragen tijdens de herdenking. Voor het ontwerp van het beeld en de herdenkingspenning heeft Pattipeilohy zich laten inspireren door een duivensoort die bijna in heel Indonesië voorkomt.

In de sokkel van het monument zit aarde verwerkt van de 7 Nederlandse erevelden in Indonesië. Daar liggen 25.000 Nederlandse doden begraven die stierven in de periode 1942-1949.

Geschiedenis

Nederland werd van 1940 tot 1945 bezet door Duitsland en in januari 1942 viel Japan Nederlands-Indië binnen. Tijdens de Japanse bezetting van Indië van 1942 tot 1945 vielen er zo’n 4.000.000 slachtoffers aan de gevolgen van marteling, honger en moord en dwangarbeid aan bijvoorbeeld de Pakan Baroe- en  Birma-Siam spoorweg. Dat aantal is inclusief 30.000 Europese burgers die stierven in Japanse interneringskampen.

Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan en kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Maar dat bracht geen vrede. In de chaotische situatie na capitulatie riep Soekarno op 17 augustus 1945 een onafhankelijk Indonesië uit. Er ontstond een gevaarlijke en vijandige situatie voor alle (Indische) Nederlanders in Indonesië.

Nederland erkende de onafhankelijke republiek niet en stuurde Nederlandse militairen naar de Oost. De Indonesische onafhankelijkheidsoorlog zorgde voor vele slachtoffers, zowel aan Indonesische als Nederlandse zijde. Er staat aan de Vossenakker ook een monument met de namen van militairen uit gemeente Ede die sneuvelden in de Tweede Wereldoorlog en tijdens de strijd in Nederlands-Indië van 1945 tot ‘49. Op 27 december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over aan Indonesië en daarmee kwam er een einde aan Nederlands-Indië.

Na 1945 kwamen ruim 300.000 (Indische) Nederlanders vanwege het geweld tegen hen in groepen naar Nederland, ook al waren de meeste nog nooit in hun vaderland geweest. In 1951 arriveerden er in totaal zo’n 12.500 Molukkers, voornamelijk KNIL-militairen met hun vrouwen en kinderen. Zij gingen ervan uit dat zij tijdelijk in Nederland zouden blijven.