De bevrijding door de ogen van een Edese inwoner
“Wij zijn bevrijd!!!”
Deze mooie zin schreef P.L.M. Scholte op 17 april 1945 in zijn dagboek. Vanaf 17 september 1944 hield hij een dagboek bij met daarin alle gebeurtenissen rondom de oorlog in zijn geboortedorp Ede. Op deze dag begint hij met “’s morgens om 11 uur veel vliegtuigen boven Ede. Tot 11.45 uur bleven ze boven Ede draaien, waarna een kort maar hevig bombardement op het Oranje-park, 3e Parkdwarsweg en omgeving Twijnstraat volgde.”
Beschietingen
In de dagen en maanden die volgen, blijft Scholte nauwgezet alle voorvallen beschrijven. Op 17 april, de dag van de bevrijding van Ede, schrijft hij in totaal 12 kantjes in zijn dagboek. De dag begint met een beschrijving vanaf 6 uur ‘s ochtends, toen er hevig geschoten werd in de richting van Otterlo. De hele ochtend zijn er beschietingen: “Momenteel donderen de granaten met daverend geweld vanuit oostelijke richting.” Scholte kijkt steeds uit het raam om te zien of de Engelsen of Canadezen al komen.
Knuffelen met Canadezen
Om 13.45 uur schrijft hij in zijn dagboek “We zijn vrij! Hoera!”. Op dat moment heeft Scholte de bevrijders nog niet zelf gezien. Dat gebeurt nog geen half uur later, wanneer de Canadezen de Stationsweg overtrekken. “Alle mensen feliciteerden elkaar, een oud moedertje had met beide handen een Tommy de arm omklemd, de jongens rookten Engelse cigaretten!” schrijft hij uitgelaten in zijn dagboek. Deze bijzondere bron laat de blijdschap van de inwoners zien. Iedereen is uitgelaten door de komst van de bevrijders.
Op 13 juni 1945 eindigt het dagboek van Scholte met: “Vandaag voor het eerst sinds de grote luchtaanval op Arnhem verleden jaar september, dus 9 maanden geleden, weer gas. Wat een geluk en een gemak, nu beseffen we pas goed hoeveel gemak dat gas geeft!”
Lees hier het hele fragment van 17 april 1945:
Archief 140, inventarisnummer 1 (pdf, 122 KB)
31 maart 2025